خیابان خرۆشاوە

لەسەر داواکاری هەندێک لە ئازیزان، ئەم سروودە، سەرلەنوێ بڵاو ئەکەمەوە:

خیابان خرۆشاوە

هەستاوە زیندوو (٢)

سەدان دەست و ڵەش

پەیکەرە و ڕەمزی هەستان دژی کۆیلەتي…

خیابان سەنگەر (٢)

شریخەی تفەنگ و

سەری پڕ لە ئەندێش (٢)

بە دار و چەک و مشت؛ بە دەیلەم

خیابان سەنگەر (٢)

خیابان چ سەخت و چ بەرینەدڵ بوو (٢)

سەدان پشت چەماوە (٤)

کە هاتن

بە ماشین

بە پۆتین

دەهاتن بەگژ سەنگەر و خەڵکی جەنگاوەردا… (٢)

خیابان چ سەخت و چ بەردینەدڵ بوو (٢)

سەدان پشت چەماوە (٢)

***

چەنێک دەرد و ژان

چەندەها شان و پیل بوو

کە کوتران کە ئێشان

لە پاسگا و ئیدارەی شەرارەت

چەندەها لەش کە گەوزان لە خوێنا…

هەمیسان خیابان شەقامی هەژاري (٢)

بەڵام وا دوبارە،

دژی کۆیلەتي و مەینەتاوا

خیابان دەبێتە پەڕاوپەڕ

شەپؤلی شەڕ و ئیعتراز و شوڕش … (٢)

(٢)

 

بۆ سولەیمان

سروودی پێشڕەو (بەیادی گوردانی شوان)

                                                                                 

برِۆ، بپرسە لە شاخى بڵندى کوردستان
کە هەر بووەو هەتا بووە سەنگەر بووە و مەتەرێز،
بپرسە؛ کامە نەزیلەى لەبیرە ئاوابێ!؟
سرودى شۆرِشى نوێ،
سرودى عەشق،
گەرِابێتە گیانى سەنگەرەکان؟
چونکە کێوى کۆنى کورد
لەبیرى نایە سروودێکى وا پاراو
وەکو سرودى گەرووى پڕ-گڕى هەزاران لاو
لە هیچ هەورە برووسکێکى خورِترین باران:
*
سرودى کۆمەڵەیە
رِاشەکێنەرى ئاڵا
کە ناخى دڵى پرِ جەخارى چەوساوان
گیانى گەرمى سەنگەرەکان
پرِە لە عەشقى بەرینى بەتینى ژینى نوێ
وە دەستى چەوساوان،
بە چەپڵەرِێزى سەدان سەد هەزاران فیشەک،
بە پیري جەژنى شۆرِشى گەرمى گەلانەوە دێ
وە زارى چەوساوان،
کراوەیە لە حەناى زوڵم و زۆرى دێرینە
وە زارى شاعیرى عاشق پرِە لە گۆرانی
گەرووى پرِە لە سرودى سڵاوى ئازادی
دڵى پرِە لە هەزاران بروسکەى شادی
*
بڵێ بە چینى کرێکار
بەسەرچوو کاس و کەساسي
وەرە
وەرە پرِى مەیدان
وەرە بە چەشنى کاوە هەڵێنە بەیاخى ئازادی
وەرە چەکوش بوەشێنە
بە کوتک بیپژێنە
مێشکى ئەژدەهاکى سەرمایە
کە حوکمى مێژووە، تۆ
چینى پێشرِەوى
وایە
*

بەیاخى مارکسە “پێشرِەو” کەوا هەڵیدێنین
بەرِێى رِوونى خەباتا بە مەشعەلى لێنین
سروودى ئاگرى نەورۆزە وا بەهار دێنین
وە گرد و کۆکەرى لەشکر
بۆ سازدانى
هوروژم و هەڵمەتى ئاخر
کە پێشمەرگە
ئەوا بووە بە هەڵگرێکى مەشعەلى نوور
بە رِێى رِوونى خەباتا
بە شوێنى “پێشرِەو”دا
لەشکرێکى ئەرتەشى سوور!

بەهارى 1360-1981

درەخت

 

بەبۆنەی رۆژی کومەڵەوە

ساڵی ١٣٦٤/١٩٨٦

درەختێكم

لە تیرەی بەرزە-درەختان

بە ئارەقی رەنج و خەبات پەروەردە بووم

بنجم هەزار هەزار پویە و

لە نێو زاخە و

كۆڵێت و زنجی شار و دێ‌

رۆچووم

رۆچووم

لق و پۆم باڵای كردەوە و

پەل لە ئەستێرە دەكوتم و

بێباك لەچی تەور و تەوراس

بەرەو هەتاو

بە گژ هەوری چڵكن دا چووم

تۆف و كڕێوە و با بابێ‌ !

باكی نییە

ئەو درەختەی

بنجی هەزار پۆی لە دڵی

كۆمەڵانی رق ئەستووری وریادا بێ‌

تەوژمێكم

لە بای سەڕسەڕ

مەینەتاوای ستەم تێكدەر

هەزار نەسیمی خۆش پەیام

ئەشنێ‌ لە هانای هەناسەم

بۆ گشت بەشەر

گزنگێكم

لە بای سەڕسەڕ

مەینەتاوای ستەم تێكدەر

هەزار نەسیمی خۆش پەیام

ئەشنێ‌ لە هانای هەناسەم

بۆ گشت بەشەر

گزنگێكم

لەبەربەیان

تیشكاوێژی چی دەلاقەی ماڵی تاریك

گەنم، گەرما، رووناكي، تین

دیاریمە

دیاریمە بۆ ژین

لەم جیهانا من كیوێكم

هەر دۆڵێك، هەر داوێنێكم

خەرمان خەرمان

گوڵی سووری ئاڵای ئاڵە

بەرهەمێكی

رقی پیرۆزی كارخانەم

من سەمەرەی

بێ‌ سەمەري

رەنجی گەرمی كوورەخانەم

هیوای دەستی بێ‌ حەقدەستی

بێ‌ بەشی بێ‌ خانە و لانەم

راست كەروەری جیهانی كۆنی ئاوەژووم

میعمارێكی نوێكردنەوەی ئەم جیهانەم

من مستێكم لە هەزار مست

گرێ‌ كراو

راساوم لە ژێر چەناگەی

دێوی دزێوی سەرمایە

ئەمن دەستێكی تامەزرۆم

تامەزرۆی یەكبوون، یارمەتی

دەستانی كار

بۆ تێكدانی

ئەم ستەم-مەینەتاوایە

بۆ خولقانی

ئەو دنیایە

ستەم تێیدا ئەفسانەیە و

شەتی خرۆشانی شادي و بەهرەمەندي

دەریایەكە

دوایی نایە!

 

 

 

سەد ساڵە، سەد ئەیار

 

سەد ساڵە، سەد ئەیار

بەبۆنەی یەکی ئەیار، ڕۆژی جیهاني کرێکارەوە؛

ساڵی  ١٩٨٦

سەد ساڵە
ژینى سەوز
بە ئاڵاى ئەیارم خشاوە
هەشسەد و هەشتا و شەش
لە یەکى ئەیارا
پرِگەرووى “شیکاگۆ”
خرۆشام:
      بەسیەتى برسیەتى و کۆیلەیەتى!
خرۆشام:
ئازادي!
خرۆشام:
      خاک سەوزبێ و ئاسۆ سوور
      ئاسمان با پرِبێ لە ئاوازى شادي!
خرۆشام،
رۆستەم بووم
کاوە بووم
ئاشیل و پرۆمتە و فەرهاد بووم،
ئیسپارتەکووس من بووم!
*
رۆستەمم
رۆستەمێک وەک ئەسفەندیار،
پۆڵاپۆش
بە پۆڵاى یەکیەتى ئەیار
ئاشیلم،
ئاشیلێک پاژنەشم پۆڵا
کە پاژنە بۆشەکەى تەفرەقەم دانا
کاوەم من،
کاوەیەک ئاڵا هەڵکردوو،
نەک هەر تۆڵەى رۆڵە،
تۆڵەى گشت کردوو!
پرۆمتەم
ئاگرم هێنا بۆ بەشەر
هیچ خوایەک ناتواتێ ببێ بە لەمپەر!
ئیسپارتەکووسێکم لە خاج دابەزیوو،
ئاگرم،
بەربوومە دنیاى دارِزیو!
*
سەد ساڵ بوو
کە “باستیل
پێشێلى هێرشى من ببوو:
ئەستێرەى “کۆمۆن“م
دەمێک بوو هەڵببوو
هەشسەد و هەشتاو شەش
یەکى مانگى ئەیار
بێ ترس لە کوشتار
بێ خورپە لە ئیعدام
خرۆشام: ئازادي!
لە نوورى کازیوەى ئەیارا،
لە زەردەى بەیاني ژێردارا،
خرۆشام: یەکیەتیم؛ ئازادیم، بۆ هەژار
ئابڵۆقەى ئاگرم؛ برووسکەم؛ بۆ ستەم، بۆ نەیار!

***
لە زەردەى کازیوەى ژێردارا
پێنج کەس بوون
پێنج چاوى خۆرەتاو،
با لەبیرنەچنەوە
“شپیس”
“ئەنگل”
“فیشەر” و
“پارسونز” و “فیەڵدێن”
پێنج کەس بوون،
پێنج ئاڵا
پێنج سروود،
پێنج دەنگى بانگەواز…
بانگەواز…
بانگەواز…
بانگەواز…
بە هەنگاوى بلَیند
سنوورى دەهارِى
ئۆقیانووس، شاخى بەرز،
نەبوونە دیوارى
بانگێشتى رزگاري.
پریشکى شیکاگۆ
بوو بەگرِ
گرِێکى دنیاگر…

***

سەد ساڵە
سەد ئەیار
ژینى سەوز
بە ئاڵاى ئەیارم خشاوە…
“مکزیکۆ”
تا ” لەندەن”
تا “تۆکیۆ”
“ئیسکاتلەند”، تا “گدانسگ”،”سۆ ڤە تۆ”
تا “تاران”،
تا ئێرە
کوردستان!
*
لە کوردستان
پۆل پۆل پوورەم
پۆنگ-خواردووە
لە کارخانە و کوورە و کارگاو
لە مەیدان و بازارِى شار
لەم رۆژى یەکى ئایارا
شەپۆلێکم
لە دەریاى بەرینى کارا
دەستم لە دەست
هاوزنجیرانى هاو مەبەست
سەرم لە رێز
هاو چارانى بێ ئەژمارا
لەم رۆژى یەکى ئایارا،
“ئەى ئەو کەسەى وا نامناسی”!
“ئەى ئەوکەسەى وا نامناسی
یا دەمناسى و خۆت گێلدەکەى”،
بەلآم ، کاتێک بیرى گیرفان،
گیرفانى پرِ
ئەکەیتەوە،
خێرا
بیرى بازووى منى بەرگ شرِ
ئەکەیتەوە
تۆ نامناسى و
من دەتناسم
لە قرچەى گەرماى هاوینا
بارى قورسى سەر شانم تۆى!
لە سەرما و سۆڵەى زستانا
کوا نوورى کوژاوەى ماڵم تۆى!
کە دەست بەتاڵم و بێکار
هیچم نییە لە گیرفانا
ژان و برک و خۆشینى مناڵم تۆى!
لە مەشخەڵانى شۆرِشى کوردستانا
سەرداوێن بۆ زاڵم تۆى!
ئاڵاى سوور من،
ئاڵاى شۆرِ تۆى!
ئازادى ئازادى منم
زنجیرى پێى ئازادى تۆى!
دڵداري مەم و زین منم
دڵپیسي بەکرە شۆفارى مەرگەوەر تۆى!
عەشقى نەمرى فەرهاد منم،
دەمەتەشوێى فەرهاد-کوژ تۆى!
*
لێرەوە
تا “گدانسک”
هەتا “سۆ وە تۆ”
پێکدەگەن
لێک دەگەن
دەنگى من بە کۆ
“ئەجۆشێ؛
ئەخرۆشێ؛
کۆمەڵ رێک ئەخا”
هەر هەستاو
دەیبینى
کۆیلەتي رووخا!”
لە یەکى ئایارا
دەنگم دەنگێکە،
بۆ هەژارى بێجەژن،
جەژنم جەژنێکە
ماڵ بە ماڵ، ئەگەرِێم
چى ماڵى هەژار
پیرۆزبێ
یەکێتى و
جەژنەکەى ئەیار!!
1386